KALSİYUM

Kalsiyum vücutta nasıl çalışır?

Kalsiyum, insan vücudunda en bol bulunan makromineral olup sağlık için hayati işlevleri vardır. Kalsiyum kemiklerin ve dişlerin güçlenmesine yardımcı olur, kalp atışı dahil kas kasılmalarını düzenler, kanın pıhtılaşmasını sağlar, sinir uyarılarını iletir.

Kalsiyum eksikliği nasıl oluşur?

Vücutta kalsiyumun %99'u kemiklerde bulunur. Eksikliği kemik kalitesinde azalmayla birlikte çocuklarda raşitizm, erişkinlerde ise osteoporoza yol açar. Ayrıca kalsiyum eksikliği parmaklarda uyuşma, karıncalanma, havale geçirme, anormal kalp ritimleri, halsizlik, kas krampları ve saç dökülmesi gibi bulgulara da neden olabilir.

Kalsiyum kaynakları nelerdir?

Kalsiyumdan zengin gıdalar, süt ve süt ürünleri, pekmez, kuruyemiş, yeşil yapraklı sebzeler ve kuru baklagillerdir.

Günlük Kalsiyum ihtiyacı ne kadardır?

Alınması gereken günlük Kalsiyum ihtiyacı 0-6 ay arasında: 500 mg, 7-12 ay arasında: 600 mg, 1-3 yaş arasında: 400 mg, 4-6 yaş arasında: 450 mg, erişkinlerde: 1000 mg, ergenlik döneminde, gebelerde ve emzirenlerde: 1300 mg’dır.

MAGNEZYUM

Magnezyum nasıl çalışır?

Vücutta eksikliği sık görülen makro minerallerden biridir. Kemik ve dişlerin yapısında bulunur. Magnezyum 300 den fazla enzimin yapısına girer. Kas kasılmasında kalsiyumla birlikte çalışır. Ayrıca hücre büyümesinde, kas ve kemik oluşumunda, kan damarlarının yapısının korunmasında ve sinir ileti sisteminde rol alır.

Magnezyum eksikliği nasıl oluşur?

Alımında azalma veya vücutta ihtiyacın arttığı durumlarda magnezyum eksikliği oluşabilir. Kas seğirmeleri, magnezyum eksikliğinin ilk ve en önemli bulgusudur. Ayrıca, yorgunluk ve bitkinlik, kalp ritminde bozulma, kadınlarda ağrılı adet dönemleri, depresyon, ruhsal sorunlar ve zihinsel bozukluklar gibi sinir sistemi bulgularının yanı sıra migren ağrıları, kemik erimesi ve diş yapısında bozulmalar oluşabilir.

Magnezyum kaynakları nelerdir?

Magnezyum kaynakları, et, süt, ceviz, badem gibi kuruyemişler, baklagiller, pazı, ıspanak gibi sebzeler ve tahıllardır.

Günlük Magnezyum ihtiyacı ne kadardır?

Magnezyumun günlük ihtiyacı, 1-3 yaş arası: 80 mg, 4-6 yaş arası: 120 mg, 7-10 yaş arası: 170 mg, erişkinlerde ise 320-400 mg’dır.

ÇİNKO

Çinko vücutta nasıl çalışır?

Çinko, timus, insulin ve büyüme hormonu gibi birçok hormonun oluşumuna katılan bir mikrobesindir. Çinko 200 civarında enzimatik reaksiyonda yer alır. Vücutta en çok kas dokusunda, ayrıca kanın kırmızı ve beyaz hücrelerinde, kemik, deri, böbrek, karaciğer, pankreas, retina ve prostatta bulunur. Çinko vücudumuzda protein sentezi, hücre büyümesi ve yara iyileşmesi için gereklidir. İmmün sistem, duyu fonksiyonları, üreme sistemi ve cilt sağlığına katkıda bulunur. Görme, tat alma ve koku duyuları için elzem bir mineraldir.

Çinko eksikliği nasıl oluşur?

Normal plazma çinko düzeyleri 70-120 mcg/dL düzeyindedir. Klinik belirtiler genellikle 65 mcg/dL’nin altında gözlenir. Yaşlılık, zayıflama diyetleri, akut enfeksiyonlar ve alkolizm gibi alım yetersizliklerinde veya Diabetes Mellitus, diyaliz, karaciğer hastalıkları, Çölyak Hastalığı, inflamatuar barsak hastalıkları gibi barsak emilim bozukluklarında çinko eksikliği gelişebilir. Eksikliğinde büyüme ve gelişmede bozulma, mental fonksiyonlarda gerileme, enfeksiyonlarda artış ve gece körlüğü oluşabilir. Çinko eksikliği prostat büyümesini hızlandırabilir ve sperm sayısını azaltarak, erkekte infertiliteye neden olabilir. Ayrıca ishal, saç dökülmesi, inflamatuar barsak hastalıkları, yara iyileşmesinde gecikme, koku ve tat duyusunda azalma, ağız ülserleri, dilde ve tırnaklardaki beyaz noktalanma da çinko eksikliğinin bir göstergesi olabilir. Serum çinko seviyesi 13-14 yaşındaki erkeklerde en düşük seviyede olup, bu yaşlarda daha çok sivilce görülmesinin nedenlerinden biri olduğu da düşünülmektedir.

Çinkonun kaynakları nelerdir?

Çinko en çok balık, kırmızı et, yumurta gibi hayvansal gıdalarla baklagiller, brokoli, Brüksel lahanası ve balkabağı gibi bitkisel gıdalarda bol olarak bulunur. Besinlerle alınan çinkonun ancak % 47-67’si emilebilir. Bitkilerde bulunan çinkonun emilimi daha zordur.

Günlük Çinko ihtiyacı ne kadardır?

Çinko’nun sülfat formu haricinde tüm formları iyi emilir. Çinko emilim için bakır ile yarışır. Uzun süre çinko kullanımı bakır eksikliğine yol açabilir. Kalsiyum ve demir gibi mineraller yüksek doz alındığında çinko emilimini azaltırlar. Çinkonun iyi emilebilmesi için yüksek lifli yiyeceklerle aynı anda alınmaması gerekir. Günlük ihtiyacımız olan çinko miktarı: 0-1 yaş arasında: 2 mg, 1-3 yaş arasında: 3 mg, 4-8 yaş arasında: 5 mg, 9-13 yaş arasında: 8 mg, 14-18 yaş arasındaki erkeklerde: 11 mg, 14-18 yaş arasındaki kadınlarda: 9 mg’dır. Normal sağlıklı erişkinlerde çinkonun doz aralığı günde 15-20 mg olmakla birlikte, özel bir durum için alınacaksa günlük doz erkeklerde 30-60 mg, bayanlarda ise 30-45 mg’a çıkabilir.

DEMİR

Demir vücutta nasıl çalışır?

Demir, vücudumuz için en önemli elementlerden biridir. Pek çok enzimim yapısında yer alan demir, alyuvarların oksijen taşıması için gereklidir. Yetersizliği her yaştaki insanların, özellikle, gençlerin ve doğurganlık çağındaki kadınların önemli bir sorunudur. Kadınların birçoğu gebelik dönemine girerken anemiktir. Bu oran gelişmekte olan ülkelerde %43 olarak belirtilmiştir. Ülkemizde yapılan araştırma sonuçlarına göre, okul çocuklarının üçte birinde demir eksikliği anemisi saptanmıştır.

Demir eksikliğini nasıl oluşur?

Düşük doğum ağırlıklı yenidoğanlarda, prematürelerde, hamilelerde ve ergenlik döneminde ihtiyacın artması nedeniyle ya da barsak emilim bozuklukları ve demirden yoksun gıdalarla beslenme gibi alımın azaldığı durumlarında demir eksikliği gelişebilir. Demir eksikliğinde yorgunluk, halsizlik, baş dönmesi, çarpıntı, çabuk yorulma, solukluk, tırnaklarda kırılma ve çizgilenme gibi bulgularının yanısıra, vücut direncinde düşme, katılma nöbetleri ve dikkat dağınıklığı gibi bulgular da ortaya çıkabilir.

Demirin kaynakları nelerdir?

Kırmızı etlerin tamamı, karaciğer, yumurta sarısı, bakliyatlar ve üzüm pekmezi yüksek oranda demir içerir. Diyetteki demirin % 90'ı non-hem (ferrik-üç değerlikli), %10'u hem demiri (ferro-iki değerlikli) şeklindedir. Ferrik demirin emilimi fitat, tannat ve fosfatlarla azalıp, askorbik asit ve aminoasitlerle artarken, hem demirinin emilimi bunlardan etkilenmez. Üç değerlikli demirin %10'u, iki değerlikli demirin %30'u barsaklardan emilir.

Günlük Demir ihtiyacı ne kadardır?

Günlük demir gereksinimi çocuklarda ilk 6 ayda 10 mg, ikinci 6 ayda 15 mg, yetişkin erkeklerde 10 mg, kadınlarda 15 mg ve gebelerde 27-30 mg arasındadır. Çocuklarda demir tedavisinde 3-6 mg/kg aç karna ve günde 2-4 dozda iki değerli elementer demir tercih edilir. Bu amaçla demirin sufat, glukonat veya fumarat formları kullanılır. Kalsiyum içeren gıdalar demir emilimini azaltırken, C vitamini emilimi artırır. Demir eksikliği tedavisi üç ay devam ettirilir. Hemoglobin değeri normale ulaşınca, demirin dozu azaltılır ancak demir depolarını doldurmak için tedaviye 6-8 hafta daha devam edilir. Demir ilaçları mide ve barsak irritasyonu, kabızlık, ishal ve dişlerde geçici boyanmaya neden olabilir.

Demir eksikliği anemisi nasıl önlenebilir?

Annelerin demir deposu dolu ise doğumdan sonra ilk 6 ay bebekte demir eksikliği görülmez. Miadında doğanlara 3-4 aylıktan itibaren bir yaşına kadar 1 mg/kg demir verilmelidir. Düşük doğum ağırlığındaki bebeklere ise 2 aylıktan itibaren günde 2-4 mg/kg demir başlanır. Anne sütü ile beslenemeyen bebeklerde, mamalarda bulunan 1-3 mg/dl'lik demir miktarı yeterlidir, bu bebeklere ilave demir verilmesine gerek yoktur. Demir emilimini engellediğinden, çocuklara günde 500 ml’den fazla inek sütü içirilmemelidir.

İYOT

İyot vücutta nasıl çalışır?

İyot, tiroid hormonlarının yapımında yer alan eser bir elementtir. Vücudumuzdaki organların düzenli çalışmasında, büyüme ve gelişmenin sağlanmasında ve vücudun metabolik kabiliyeti için gereklidir.

İyot eksikliği nasıl oluşur?

İyotun az yada fazla alınması tiroid hastalıklarına neden olabilir. Vücuda alınan iyot miktarını belirleyen en önemli faktör, yaşanılan bölgedeki toprak, su ve bitkilerde bulunan iyot miktarıdır. İyot eksikliği, tüm Dünya’da en önemli sağlık sorunlarından biridir. İyot eksikliğinde ortaya çıkan bozukluklar yaşa ve eksikliğin ağırlığına göre değişmektedir. Tüm yaş grupları iyot eksikliğinden etkilense de özellikle hamileler, fetüs, yenidoğan ve süt çocukları daha fazla etkilenmektedir. İyot eksikliği belirli cografi bölgelerde daha sık görülür. Bazı gıdaların içinde bulunan enzimler, iyot ile yarışarak iyot eksikliğine neden olabilirler. Bu gıdalara “guatrinojen besinler” denir. Guatrinojen besinlerin başlıcaları; karalahana, karnabahar, şalgam ve keten tohumudur. Ancak bu guatrinojen etki besinlerin pişirilmesiyle kaybolur. İyot eksikliğine bağlı olarak yenidoğan döneminde düşük, ölü doğum, bebek ölümünde artma, zeka geriliği, öğrenme güçlüğü, sağırlık ve boy kısalığı görülebilmekle birlikte, çocukluk çağında guatr, büyüme geriliği, öğrenmede güçlük ve okul başarısızlığı, erişkinlerde ise diffüz ve noduler guatr, zihnin yeterli çalışamaması ve vücudun metabolik faaliyetlerinde azalma gibi çeşitli bulgular oluşabilir.

İyot kaynakları nelerdir?

İyotlu tuz, süt ve sütlü besinler ile deniz ürünleri doğadaki iyot kaynaklarıdır.

Günlük iyot ihtiyacı ne kadardır?

Günlük ortalama iyot ihtiyacı, ilk 6 ayda: 110 mcg, 7-12 ay arası: 130 mcg, 1-3 yaş arası: 90 mcg, 4-8 yaş arası: 90 mcg, 9-13 yaş arası: 120 mcg, 14 yaş üstü erişkinlerde: 150 mcg, gebe ve emziren kadınlarda: 250 mcg’dır.

BAKIR

Bakır vücutta nasıl çalışır?

Bakır tüm vücutta yaygın olarak bulunan, insanlar için temel bir mikrobesindir. Yağların ve C vitamininin yakılmasında, protein sentezinde ve enerji üretiminde görev alır. Bakır birçok enzimin yapısına girerek kofaktör olarak rol oynar. Damarlardaki beyaz hücreler, deri, saç ve gözlerin pigmentasyonu, beyin ve sinir sisteminin sağlığı için gereklidir.

Bakır eksikliği nasıl oluşur?

Bakır eksikliği, prematüre ve düşük doğum ağırlıklı yenidoğanlarda, gıdalarla uzun süre yetersiz bakır alan çocuklarda, ayrıca barsaklarında emilim bozuklukları ve kronik ishal gibi hastalıkları olanlarda ortaya çıkabilir. Bakır eksikliğinde, kansızlık, büyüme geriliği, kemiklerde direnç kaybı, enerji düşüklüğü, gözlerde ve saçlarda pigmentasyonun azalması gibi bulgular görülür. Uzayan bakır eksikliklerinde ise tabloya nörolojik bulgular ilave olabilir. Menkes Sendromu ve Wilson hastalığı bakır eksikliği ile birlikte giden iki genetik hastalıktır.

Bakırın kaynakları nelerdir?

Bakırın başlıca kaynakları et ve baklagillerdir. Ayrıca sebzelerin hemen hemen her türlüsünde bulunur. Bir günlük diyetle birlikte yaklaşık 2-5 mg bakır alınır ve bunun %30'u barsaklardan emilir. Emilen bakır karaciğere taşınır ve ihtiyaç halinde tekrar kana verilir. 

Günlük Bakır ihtiyacı ne kadardır?

Günlük bakır ihtiyacı bebeklerde 0,5-1 mg/gün, çocuklarda 1-2 mg/gün, erişkinlerde 2-3 mg/gün’dür.

KROM

Krom vücutta nasıl çalışır?

Krom, tüm vücut için gerekli temel bir mikrobesindir. Krom, vücuttaki insülini düzenlemeye yardımcı olur. Bağışıklık sistemini ve beyin fonksiyonlarını düzenler, osteoporoza karşı destekleyicidir. Vücudumuzdaki yağın yakılmasında, protein ve kolesterol metabolizmasında görev alır.

Krom eksikliği nasıl oluşur?

Eksikliğinde, vücutta şeker kullanımı bozulur. Ayrıca enerji düşüklüğü, sinir sistemi bozuklukları, kalp ve damar hastalıklarına eğilim gelişir. Buna paralel olarak anksiyete, sinir bozuklukları, halsizlik gibi belirtiler görülebilir.

Krom kaynakları nelerdir?

Krom, bira mayası, baharatlar, esmer pirinç, tam buğday unu, kepekli makarna gibi tam tahıllı ürünlerde bol olarak bulunur.

Günlük Krom ihtiyacı ne kadardır?

Günlük krom ihtiyacı 6 ay-3 yaş arası: 5-10 mcg, 3 yaş-8 yaş arası: 10-15 mcg, 9-13 yaş arası: 20-25 mcg, erişkin bayanlarda: 20 mcg, erişkin erkeklerde 25 mcg, gebelerde: 30 mcg, emzirme dönemlerinde: 45 mcg’dır.

MANGANEZ

Manganez vücutta nasıl çalışır?

Manganez, vucuttaki temel mikrobesinlerden biridir. Birçok enzimin yapısına girer, yağ, şeker ve enerji üretiminde gereklidir. Büyümenin sağlanması, iskelet, sinir, genital, sindirim sistemi sağlığında ve bağışık yanıtın düzenlenmesinde rol alır.

Manganez eksikliği nasıl oluşur?

Manganez eksikliği çok nadir görülür. Ancak eksiklik durumlarında, kas ve kemik sisteminde zayıflama, insülin yapımında bozukluk, doğurganlıkta azalma, koordinasyon zaafı ve cilt lezyonları ortaya çıkar.

Manganez kaynakları nelerdir?

Manganez, tam buğday ekmeği gibi tahıllı gıdalar, çay, bakliyatlar ve fındıkta bol miktarda bulunur.

Günlük Mangenez ihtiyacı ne kadardır?

Günlük manganez ihtiyacı 7-12 ay arası: 600 mcg, 1-3 yaş arası: 1,2 mg, 4-8 yaş arası:1,5 mg, 9-18 yaş arası:1,8 mg, erişkinlerde: 2-2,3 mg, emzirenlerde: 2,6 mg kadardır.

MOLİBDEN

Molibden vücutta nasıl çalışır?

Molibden vücutta bulunan eser elementlerden biridir. Genellikle bakır metabolizması ile ilgili biyolojik süreçlerde yer aldığı için tüm vücut fonksiyonlarına girer.

Molibden eksikliği nasıl oluşur?

Genellikle molibden eksikliği gözükmez. Ancak eksiklik olması halinde ağız ve dişeti bozuklukları, büyüme ve gelişmede sorunlar, sinir sistemi bozuklukları, erkeklerde kısırlık ve kanser gibi hastalıklara yol açabilir.

Molibden kaynakları nelerdir?

Molibden et, karaciğer, tahıllı gıdalar ve baklagillerde yüksek oranda bulunur. İşlenmiş gıdalarda molibden içeriği büyük oranda kaybolur.

Günlük Molibden ihtiyacı ne kadardır?

Vücudun günlük molibden ihtiyacı 2-45 mcg arasındadır.

SELENYUM

Selenyum vücutta nasıl çalışır?

Selenyum insan sağlığı için önemli bir mineral olup, olduça güçlü bir antioksidandır. Glutatyon enziminin çalışmasını artırarak, serbest radikallerin oluşmasını önler. Antienflamatuar özelliği sayesinde astımda faydalı olduğu belirtilmektedir. Kronik astımı olan kişilerin kanında selenyum seviyesinin düşük olduğu gösterilmiştir. Kalp hastalıklarından korunmada, tiroid sağlığı ve bağışıklığın düzenlenmesinde rolü olduğu bilinmektedir.

Selenyum eksikliğini nasıl oluşur?

Selenyum açısından fakir gıdalarla beslenen çocuklarının, daha yavaş büyümekte oldukları gözlenmiştir. Eksikliğinde, kas yapısında zayıflık belirir. Çocuklarda fetal kardiyomiyopatiye neden olabilir. Selenyum eksikliğinde tiroid bezi iltihabı ve tiroid hastalıkları görülebilir. Selenyum bağışıklık sistemine destek için takviye amaçlı kullanıldığı gibi, yorgunluk, uyuşukluk, kas güçsüzlüğü, zihin dağınıklığı, saç dökülmesi ve tırnaklarda beyazlaşma gibi sorunlarda da kullanılabilir.

Selenyum kaynakları nelerdir?

Ay çekirdeği, tavuk, yumurta, sardalya, orkinos, istiridye, jambon, dana eti, yulaf ve peynir selenyum içeren besinlerden bazılarıdır.

Günlük Selenyum ihtiyacı ne kadardır?

Günlük selenyum ihtiyacı çocuklarda: 20-55 mcg, yetişkinlerde: 55 mcg, gebeler ve emzirenlerde: 60-70 mcg’dır.

FLOR

Flor vücutta nasıl çalışır?

Flor kemik yapısında bulunan ve kemiğin sağlamlığını artıran elementlerden biridir. Flor diş minesiyle birleşerek, dişin mine tabakasının sertleşmesine yol açar.

Flor eksikliği nasıl oluşur?

Flor eksikliğinde kemik yapısında bozulma ve diş çürükleri gelişir. Su kaynaklarında florlamanın yapılmadığı ve içme suyundaki florür düzeyinin 0.7 mg/L’nin altında olduğu durumlarda flor eksikliği gelişebilir.

Flor kaynakları nelerdir?

Deniz ürünleri ve çayda flor bulınur. Asıl kaynağı sudur. Türk Standartları Enstitüsünün (TSE) yaptığı bir araştırmaya göre içtiğimiz şişe sularındaki flor derecesi 1 mg/L, kuyu suları ve çeşme sularındaki flor miktarı ise 1,5 mg /L olarak bulunmuştur.

Günlük flor ihtiyacı ne kadardır?

Günlük ortalama flor ihtiyacı: çocuklarda İlk 6 ay: 0,01 mg, 7-12. ay arasında: 0,5 mg, 1-3 yaş arasında: 0,7 mg, 4-8 yaş arasında: 1 mg, erişkinlerde: 1,5-2 mg’dır.

Fazla flor zararlı mıdır?

Florun yüksek dozlarda tüketimi toksik olabilir. Flor miktarının günlük 2 mg/L’den fazla olması, florozise neden olmaktadır. Florozis, dişin mine tabakasında sarıdan kahverengine kadar giden renk değişikliklerine neden olur. Çocuklarda florun toksik dozunun 0,1-0,3 mg/kg letal dozunun ise 15 mg/kg olduğu belirtilmiştir. Toksik dozda belirtilerin mide bulantısı, kusma, ishal, siyah renkte dışkılama, karın ağrısı, tükürük salgısında artış, terleme, baş ağrısı, baygınlık halinden, ağır vakalarda konvülsiyon, tremor, hipotansiyon, aritmi ve bilinç kaybına kadar gidebilieceği belirtilmiştir.

Hangi diş macununu kullanalım?

Her gün, düzenli olarak flor içeren diş macunlarının kullanılmasıyla diş çürüklerinde % 20-40 oranlarında bir azalmanının olduğu görülmüştür. Günümüzde diş hekimleri, 1-5 yaş arası çocuklarda 250-500 ppm, 6-11 yaş arası çocuklarda 1000 ppm (1 mg F/g diş macununda) ve 11 yaş üstü çocuklarda 1500 ppm florür içeren dişmacunu kullanılmasını önermektedir. Küçük çocukların, diş macunlarını yutabileceği göz önüne alınarak, kullanılacak diş macunu miktarının çocuğun tırnak boyunu geçmemesi ve çocuk dişlerini fırçaladıktan sonra mutlaka ağzını çalkalaması ve tükürmesi sağlanmalıdır. Bunun dışında diş çürüklerinin önlenmesinde en etkili yöntemlerden birinin, dişlere flor uygulaması olduğu belirtilmektedir. Bu uygulamayla diş minesinin çürümeye yol açan maddelere karşı direncinin artması sağlanmakta ve plaktaki asit üretimi azalmaktadır.