Bıngıldak (Fontanel) Nedir?

Bebeklerde kafa kemikleri arasında kalan yumuşak boşluklara bıngıldak (fontanel) denir. Fontaneller, kafatasında henüz kemikleşmemiş zarsı bölgelerdir. Bazen "yumuşak noktalar" olarak da adlandırılırlar. Bu boşluklar, çocuklarda kemiksel gelişimin doğal bir parçasıdır.

Biraz Anatomi

Kafatası; bir alın kemiği, arkada bir oksipital kemik, iki yanda iki parietal ve iki temporal kemik olmak üzere, 6 ayrı kemikten oluşur. Bu kemikler, sütür (dikiş) adı verilen güçlü, lifli, elastik dokularla bir arada tutulurlar. Yenidoğan bir bebeğin kafatasında 4 ayrı fontanel bulunsa da, genellikle ön ve arka olmak üzere iki fontanelden hissedilir. Bu fontaneller normal büyümenin bir parçası olarak kafatası ile birlikte büyürler. Yeni doğan bebeklerde beynin hacmi altı aylık olduğunda iki katına, iki buçuk yaşında üç katına çıkar. Dikişler ve fontaneller, beynin hızlı büyüme taleplerini karşılamak için yumuşaktırlar.

Ön Fontanel

Ön fontanel, başın tepesinde, ön merkezde, arka fontanelin tam önündedir. Fontanellerin en büyüğüdür. Kare şeklinde ve doğumda yaklaşık 2 cm büyüklüğündedir. Ön fontanel genellikle 9 ay ile 18 ay arasında kapanır.

Arka Fontanel

Başın tepesinde ve arka merkezde, ön fontanelin arkasındadır. Bu küçük açıklık, üçgen şeklindedir ve genellikle doğumda 1,5 cm’den daha küçüktür, bazen kapalı da bulunabilir. Arka fontanel en geç 3 aylıkken kapanır.

Sphenoid Fontaneller 

Sphenoid fontaneller kafanın iki yanında ve ön kısımda birer tane olarak yer alırlar. 6 aya kadar kapanırlar.

Mastoid Fontaneller

Kafanın her iki yanında iki mastoid fontanel vardır. Kafatasında kulakların arkasında yer alırlar. 6 ile 18 ay arası kapanırlar.

Bıngıldağın Erken Kapanması

Ön bıngıdağın 3 aydan önce kapanması, kraniyosinostoz adı verilen bir durumdur. Kraniosinostoz, anormal bir kafa şekline ve kafatası içindeki basıncın artmasına neden olabilir. Bu durum hafifse, tedaviye ihtiyaç duyulmayabilir, ancak daha ciddi durumlar ameliyat gerektirir. Bazen bıngıldaklar açık olmasına rağmen, kapalı hissedilebileceği için yanılgı oluşturabilirler.

Fontanelde Çökme

Fontanelin çukur olması durumudur. Bebekte susuz kalmanın bir işareti olabilir. Bebek yeterince sıvı alamadığında, iyi beslenmediğinde, ishal, kusma ve ateşli hastalıklarda ayrıca aşırı giydirme ve sıcak ortam sebebi ile çocukta sıvı kaybı dolayısıyla fontanelde çökme olabilir.

Fontanelde Şişkinlik

Bebeğin ağlarken hafif kabarık bir fontaneli varsa, bu mutlaka bir şeyin yanlış olduğu anlamına gelmez. Bununla birlikte, bebek ağlamazken, fontanel kabarıklığı devam ediyorsa ve özellikle fontanel kabarıklığına ateşli bir hastalık eşlik ediyorsa, kafatası içinde basıncın artmış olduğu anlamına gelebilir. Bu durum bazen acil tıbbi tedavi gerektirebilir.

Büyük Bıngıldak

Anormal derecede büyük ve beklenen zaman içinde kapanmayan bir bıngıldak, hipotiroidizm, Down sendromu veya raşitizm gibi bir hastalığın işareti olabilir. Genellikle takip gerektirir.

Hareketli Bıngıldak

Bazen ritmik, pulsatil, bir nabız gibi atan bıngıldak görülebilir. Bu tamamen fizyolojik bir durumdur.

Bebeğinizin Bıngıldaklarını Aralıklı Kontrol Edin!

Doktorunuz doğumda bebeğinizin fontanellerini inceler ve bebeğiniz büyüdükçede izlemeye devam eder. Siz de evde bebeğinizin fontanellerini kontrol edebilirsiniz. Bebeğinizin bu yumuşak noktaları ilk başta ürkütücü görünebilir. Bebeğinize zarar vermemek için onlara dokunmak istemeyebilirsiniz, çünkü bebeğinizin ne hissedeceğini bilemezsiniz. Ancak bebeğin fontanellerine dokunmak ona zarar vermez. Fontanellere bakmak için yapmanız gereken özel bir şey olmasa da, onlar hakkında biraz bilgi sahibi olmanız ve aralıklı takip etmeniz faydalıdır. Bebeğinizin fontanelleri hakkında endişeleniyorsanız veya herhangi bir sorunuz varsa, doktorunuzla konuşmalısınız.